Vạn An đoán hai người cãi nhau vì Phó Đồng Văn lén uống rượu.
Cô không cách nào giải thích:"Không phải, anh ấy không tỏ thái độ gì với tôi. Anh đừng nói cậu ba như thế."
Từ lúc trên tàu, chính miệng anh đã hứa sẽ không hung dữ với cô và anh luôn giữ đúng lời hứa của mình.
Phó Đồng Văn là người có hàng nghìn bộ mặt. Mỗi lần hai người có vẫn đề, Đàm Khánh Hạng nói như thế, Vạn An cũng nói giống hệt, đều cho rằng lỗi ở Phó Đồng Văn, quở trách tính thiếu gia của anh, nhưng với cô, anh chưa bao giờ cư xử ngang ngược.
Thỉnh thoảng anh sẽ rất lý lẽ.
Phó Đồng Văn ngủ từ khi trời hửng sáng đến gần trưa vẫn chưa tỉnh giấc.
Cả đêm Thẩm Hề không ngủ, sau khi trời sáng mí mắt dần nặng trĩu, không mở nổi nữa, mới đầu còn nhìn anh chằm chằm, sau đó sợ mình ngủ thiếp đi, cô gọi Vạn An vào trông anh, còn mình nằm sấp trên bàn bài chợp mắt một lát.
Phúc Thọ Cao¹ được đốt suốt đêm, làm căn phòng giống như quán thuốc phiện, cô ngủ không thoải mái lắm, đầu tiên vùi mặt vào cánh tay, sau đó quay mặt về phía cửa sổ. Đến buổi trưa, cô mơ màng nghe thấy Vạn An gọi:"Cậu chủ."
¹Tên cũ của thuốc phiện.
Cô giật mình tỉnh dậy, hai mí mắt dính chặt vào nhau, buồn ngủ đến nỗi một lúc lâu sau mới mở mắt ra được.
Trong tầm mắt, Phó Đồng Văn đã xuống giường, Vạn An muốn đỡ anh, nhưng anh đẩy ra.
Anh bước tới bàn trà, rót nước uống, áo sơ mi đầy nếp nhăn, đáy mắt đỏ quạch, rõ ràng ngủ không ngon giấc. Anh nhìn Thẩm Hề đang nhìn mình. Đêm qua, trước khi đi cô định trang điểm, nhưng bị anh ngăn cản nên gương mặt không được tô điểm bao nhiêu, làn da không son phấn hiện lên những vệt đỏ loang lổ trong ánh đèn mờ, hoặc do ánh đèn có màu đỏ.
"Gọi xe đến đi." Anh căn dặn.
Vạn An lưỡng lự trong giây lát, khom người đáp "vâng" rồi vội vàng ra ngoài.
Như vậy thôi ư? Không nói tiếp nữa sao?
Nhưng nói gì đây, những lời cần nói đều đã nói hết rồi. Có tình cảm trước đây, có sự thông cảm, thêm cả sự quyết đoán.
Thẩm Hề ở bên anh đã lâu, quá hiểu tính cách của Phó Đồng Văn. Trong quan hệ nam nữ anh thật sự là quân tử, từ khi hai người bắt đầu, anh luôn hỏi ý kiến cô, chuyện của Cô Ấu Vi cũng nói thật với cô trước, từ trước đến nay luôn đặt quyền chủ động vào tay cô. Cô quyết định dứt áo ra đi, anh sẽ không ép buộc giữ người, đây mới chính là anh.
Thẩm Hề xếp từng quân mạt chược vào trong hộp, tiếng ngà voi chạm vào nhau vang lên vô cùng đơn điệu.
Phó Đồng Văn lấy một tách trà chưa ai dùng, rót trà cho co, đặt lên bàn:"Ý của em anh hiểu hết." Anh ngồi xuống, nhìn Thẩm Hề chăm chú, lần nữa muốn nói lại thôi.
Hai người nhìn nhau.
Anh cầm mu bàn tay cô:"Anh ba tôn trọng quyết định của em, chúng ta duyên mỏng, đi đến quãng đường này coi như trước sau vẹn toàn. Trước đây nếu làm gì không hợp ý em, cho anh xin lỗi."
Thẩm Hề gật nhẹ đầu, nước mắt chực trào.
Lần đầu tiên cô phải chia tay với người khác.
Khi ở New York, cô từng thấy một người kích động, lấy dao trong nhà bếp đập vỡ toàn bộ đồ đạc trong nhà, gào khóc đau khổ trong điên cuồng, đó là người nước ngoài. Du học sinh Trung Quốc đều chú trọng vẻ đẹp kín đáo, phần lớn chia tay đều do gia đình quyết định sẵn việc cưới xin, không thể không về nước kết hôn, hai người bình tĩnh nói chuyện, nước mắt lưng tròng tạm biệt nhau kiếp này. Trước và trong căn hộ ở New York, cô từng chứng kiến mười mấy cặp chia tay như vậy. Có lần nửa đêm, một ngày mùa hè, cô và Trần Lận Quan sóng vai nhau bước ra thấy đôi nam nữ trẻ tuổi ăn bữa cơm cuối cùng trong chung cư đêm qua đang trao nhau nụ hôn thắm thiết như keo như sơn, gương mặt cô gái đẫm nước mắt, quần áo cũng xộc xệch, làm chuyện không thể nói ra... Sau này Trần Lận Quan nói rằng, chàng trai đó phải về nước dạy học, hai người buộc phải chia tay.
Bí mật tính chuyện chung thân, sau đó tính cảm đứt gánh giữa chừng bởi hôn sự trong nhà, kiểu chia tay này rất phổ biến trong giới du học sinh, bởi vậy Thẩm Hề mới có câu "Đều là người từng du học phương Tây, yêu đương và chia tay là chuyện rất bình thường."
Nhưng chứng kiến là một chuyện, còn chính mình làm người trong cuộc là một chuyện khác.
Giống như ở đại học Y, họ có đủ bình tĩnh để thảo luận về tình trạng của người bệnh, nhưng mãi mãi không thể cảm nhận được nổi đau thật sự. Biết phải cắt cưa từ đâu mới giữ được tính mạng, nhưng cảm xúc hoàn toàn khác với người bị cưa chân.
Mắt sưng húp, tay chống cằm, cô cúi đầu xếp gọn gàng bộ mạt chược.
"Cuộc gặp gỡ này, những tổn thương đau lòng ngày hôm nay chỉ đến đây thôi, còn lại hãy giữ trong lòng. Chúng ta vui vẻ ăn Tết trước đã rồi anh tiễn em đi..." Giọng anh khàn dần, đẩy tách trà cho cô, "Để anh ba giữ lại chút kỷ niệm."
Thẩm Hề gật đầu, cổ họng bỏng rát, cố gắng kìm nén tâm trạng.
Cô bưng tách trà lên xuống, cảm nhận rõ ràng dòng nước lạnh lẽo từ cổ họng chảy xuống dạ dày.
Khi xe đến, cô được Vạn An đưa xuống tầng.
Một ngày làm ăn mới của nhà hát Quảng Hòa sắp bắt đầu, người làm đang bận rộn thu dọn khu chính sảnh và đồ dùng trên bàn, thấy Thẩm Hề đi xuống, tất cả đều coi như vô hình. Trên sân khấu vắng tanh, hàng chữ ở cây cột hai bên rồng bay phượng múa.
Ván bài với mục đích cứu nước cứu dân hôm qua ứng với bốn chữ "gặp dịp thì chơi", Phó Đồng Văn yêu được chia tay được ứng với câu "vui buồn tan hợp", Thẩm Hề hốt hoảng, hết lần này đến lần khác nhớ lại những lời mình và anh đã nói, đến khi lên xe, người vẫn còn ngẩn ngơ.
Về đến viện, Đàm Khánh Hạng đã thay đồ Tây, tay cầm mũ, đang sải bước ra ngoài.
Anh ta nhìn thấy Thẩm Hề thì vui mừng:"Thẩm đại tiểu thư đã về rồi sao, cậu ba đâu?"
"Vẫn đang ở nhà hát Quảng Hòa." Giọng Thẩm Hề vừa nhỏ vừa khàn.
"Vẫn ở đấy?" Đàm Khánh Hạng ngạc nhiên, "Cô về lấy gì ư? Thuốc? Hay là tiền? Nói nhanh lên, hai thứ ấy tôi đều biết ở đâu, cô cứ chờ ở đây, tôi đi lấy."
Thẩm Hề lắc đầu, lảo đảo bước vào.
Đàm Khánh Hạng nghi hoặc đứng im tại chỗ.
"Hai người ấy cãi nhau rồi." Vạn An thì thầm, "Cậu ba dặn tôi dọn sương phòng phía Đông để cô Thẩm ở."
"Sao lại cãi nhau đến nước này?" Đàm Khánh Hạng thoáng giật mình, "Cậu về cùng làm gì? Để một mình cậu ba ở lại nhà hát Quảng Hòa ư?"
Vạn An buồn bực:"Cậu ba không yên tâm, bắt tôi phải đưa cô Thẩm về."
"Vớ vẩn!" Đàm Khánh Hạng quay đầu đi thẳng.
Đến nhà hát Quảng Hòa, có người đang treo biển quảng cáo ngoài cửa, bắt đầu dàn dựng vở diễn hôm nay.
Đàm Khánh Hạng vừa xuất hiện, người làm già đã nhận ra anh ta:"Tìm cậu ba à?" Vừa nói vừa đưa bác sĩ Đàm đến đệ nhất quan, "Cậu ba thích nghe kịch, nhưng chưa bao giờ nghe liên tiếp hai ngày mà không đi ra, tiên sinh đến xem thế nào, chúng tôi cũng yên tâm hơn."
"Vừa nãy có ra ngoài không?" Anh ta hỏi.
"Có, muốn lấy thêm trà."
Vậy thì không sao.
Đàm Khánh Hạng đứng bên ngoài tấm rèm đệ nhất quan, định thần, cố gắng để mình bình tĩnh ôn hòa rồi mới vén rèm vào trong.
Phó Đồng Văn đang ngồi trên ghế bàn bài, bên tay đặt một ấm trà, một mình xào bài lách cách. Nghe thấy tiếng người vào, anh không ngước mắt lên, chỉ nói:"Ra ngoài đi."
Đàm Khánh Hạng phớt lờ, đặt hộp thuốc xuống.
Anh ta lấy ống nghe ra:"Để tôi khám." Ống nghe được đặt lên ngực Phó Đồng Văn, "Mấy chuyện cãi nhau này, mỗi lần hục hặc là tác hại kéo dài nửa tháng, hại tim, cũng hại thân."
Phó Đồng Văn không lên tiếng, móc hộp thuốc lá từ trong túi áo vest của Đàm Khánh Hạng rồi lại lấy hộp diêm.
Mới đầu bác sĩ Đàm không muốn đưa cho anh, nhưng thấy tâm trạng anh không ổn đành phải thỏa hiệp. Thời gian trước kia ở Thượng Hải, Phó Đồng Văn hoặc cả ngày ra ngoài đánh mạt chược, hoặc cả ngày ru rú trong nhà, giống như phần lớn chí sĩ thanh niên muốn cứu nước, nhưng đang tìm kiếm con đường phía trước sương mù. Suy nghĩ quá nhiều, lấy hút thuốc uống rượu để giải sầu, gốc bệnh hiện giờ chính do hồi ấy mà ra.
Sau này anh quyết tâm cai thuốc bỏ rượu, mạnh mẽ nhanh chóng, coi như có hiệu quả.
Mỗi lần rơi vào tình thế khó khăn, nhiều nhất anh chỉ cầm điếu thuốc trên tay, vân vê rồi đặt xuống, để mùi thuốc vương vào bàn tay. Hôm nay anh không thể nào chống lại khát vọng sa ngã, châm một điếu thuốc, chậm rãi đặt lên môi, hít một hơi thật sâu.
Vị thuốc lá làm thần trí anh mê man, như nửa đời luân hồi, lại quay trở về ngày tháng năm nào:"Khánh Hạng, chúng ta đều đã già rồi."
Thất thập cổ lai hi¹, giả dụ cơ thể anh khỏe mạnh, may mắn có thể sống tới bảy mươi tuổi, bây giờ anh mới đi được nửa đời người. Anh biết mình không phải người sống lâu, đời người đến tuổi này tính ra anh đã là người già rồi.
¹Người sống đến bảy mươi tuổi xưa nay hiếm, trích từ câu "Nhân sinh thất thập cổ lai hi" trong bài thơ Khúc Giang kỳ 2 (Sông Khúc kỳ 2) của Đỗ Phủ.
"Cậu thấy tôi có thể sống mấy năm nữa?" Anh lại hỏi.
Đàm Khánh Hạng mất kiên nhẫn:"Nếu ngày ngày thế này, năm sau cậu xuống lỗ được rồi. Tôi cũng quẳng được gánh nặng mà sống nhẹ nhàng."
"Nói thật với tôi đi." Phó Đồng Văn hỏi, "Năm năm? Hay ba năm?"
Đàm Khánh Hạng không muốn nói chuyện với anh về chủ đề này, im lặng coi như trả lời.
Phó Đồng Văn trầm mặc rất lâu mới mở lời:"Cô Thẩm đề nghị chia tay với tôi."
"Cậu đồng ý rồi à?"
Anh ngầm thừa nhận.
"Tại sao? Vì hôn ước với Cô Ấu Vi ư?"
"Tôi và cô ấy đã thỏa thuận xong rồi, cô ấy sẽ kéo dài ngày cưới, tìm một nhà chồng khác tốt hơn."
"Thẩm Hề biết không?"
Anh lắc đầu.
"Cậu chỉ cần nói rõ đầu đuôi với Thẩm Hề, đâu cần đến bước chia tay." Đàm Khánh Hạng kéo ghế ngồi xuống trước mặt anh, "Cậu đừng học theo tôi, tôi là người ham vui, gặp cô gái nào cũng là đôi bên tình nguyện. Nhưng cậu với Thẩm Hề thì khác."
Phó Đồng Văn không lên tiếng, lặng lẽ hút thuốc.
"Tôi đang nghiêm túc nói chuyện với cậu đấy, nói chuyện phải có qua có lại, có hỏi có đáp chứ." Đàm Khánh Hạng giục anh.
Anh cười cười:"Tôi và cậu đều là người từng du học phương Tây, đáng lẽ cậu phải hiểu tôi nhất. Những người như chúng ta, khi đi đường ắt phải để phụ nữ đi trước, khi ra khỏi cửa cũng phải khoác áo cho phụ nữ, bảo vệ chăm sóc, nhường nhịn phụ nữ là bổn phận... yêu đương trước tiên phải hỏi người ta có đồng ý hay không, mà khi chia tay, đương nhiên phải lắng nghe ý kiến của người ta, không được ép buộc."
"Tôi không muốn nghe mấy lời sáo rỗng ấy." Đàm Khánh Hạng phản bác, "Cậu nói thật với cô ấy, tôi không tin cô ấy sẽ đi. Nếu vì cậu mà hai người cãi nhau, không ai chịu cúi đầu, tôi sẽ làm người hòa giải."
"Nói thật?" Phó Đồng Văn dường như đang cười, nhưng là cười bản thân mình.
"Sự thật rằng cậu và tiểu thư Cô đã thỏa thuận, hai người sẽ không kết hôn nữa."
Anh lắc đầu:"Sự thật ấy chỉ có lợi với tôi mà thôi. Vậy còn sự thật không có lợi thì sao? Là cha tôi và anh cả làm hại cả nhà họ Thẩm? Chuyện này có cần nói không? Lẽ nào chỉ chọn những việc có lợi với tôi, quên đi những thứ bất lợi? Vậy thì gọi gì là lời nói thật?"
Câu hỏi này khiến Đàm Khánh Hạng lúng túng. Mỗi lần thấy hai người vui bẻ bên nhau, anh ta đều sợ Thẩm Hề sẽ biết sự thật đó:"...Nếu cậu nói thật với cô ấy thì sao? Cô ấy là người thấu tình đạt lý, dù rằng không thể thông suốt ngay, nhưng cho cô ấy thêm thời gian, chắc chắn cô ấy sẽ thấu hiểu."
Phó Đồng Văn cười tự giễu, cắn nửa điếu thuốc, rút khẩu súng từ sau eo ra đặt lên bàn bài.
Cậu ta định làm gì? Đàm Khánh Hạng sững người.
Hai ngón tay anh kẹp điếu thuốc, lấy khỏi miệng:"Nếu Thẩm Hề biết sự thật, cậu nghĩ cô ấy sẽ chỉ đau khổ quằn quại, trằn trọc mất ngủ thôi sao? Cô ấy là người có thù tất báo. Tôi không sợ cô ấy trút giận sang tôi, chỉ sợ cô ấy muốn trả thù nhà, mà tôi lại là vật ngáng chân."
Anh nặng nề thở một hơi.
L0ng ngục bí bách, từng cơn đau đớn trào dâng, anh vẫn rít mấy hơi thuốc.
"Mấy tháng cùng Thẩm Hề chung chăn gối, tôi không dám làm vợ chồng thật sự với cô ấy, vì muốn để lại cho cô ấy một đường lui, cũng sợ cô ấy có thai, lúc đó buộc tôi phải ở lại Bắc Kinh kết hôn. Tôi và cha Thẩm Hề có mối quan hệ sâu đậm, sao có thể để con gái ông phải quỳ gối trước kẻ thù gọi một tiếng cha, gọi một tiếng bác cả? Nhưng nếu tôi cứ chần chừ không kết hôn, với tình yêu dành cho tôi, cô ấy sẽ nghĩ thế nào? Cô ấy sẽ cho rằng tôi giả dối, ngày ngày hiềm nghi, cuối cùng cũng không thoát nổi cảnh chia tay trong hận thù; mà nếu sự thật được phơi bày, tôi nên để cô ấy giết cha mình, hay để cha mình giết cô ấy? Hoặc là, tôi giúp cô ấy giết cha mình? Quan hệ cha con vốn không tồn tại công bằng, cha tôi có thể lấy mạng tôi, nhưng tôi khồn thể ra tay với ông."
Có lẽ ban đầu Đàm Khánh Hạng nói đúng, đưa cô tới California mới là quyết định đúng đắn nhất, nhưng anh không làm thế; ở trên tàu, khi tình chớm nở, nếu nghe theo lời khuyên của Đàm Khánh Hạng, không có bức thư xin lỗi ấy, câu chuyện đã dễ dàng kết thúc, khổ nỗi anh cũng không làm thế.
Trước khi xuống tàu, anh chợt có ý định đưa Thẩm Hề tới Thiên Tân để kết hôn, ngăn cách cô với nhà họ Phó ở hai nơi, anh có việc kinh doanh của mình, hơn nữa đang trong những năm đầu Dân Quốc, tương lai rộng mở. Khi ấy anh hăng hái hăm hở, cho rằng Dân Quốc mới thành lập, con đường phía trước bằng phẳng, trong tay nắm giữ tư bản, không thứ gì làm khó được anh. Anh còn nghĩ rằng kết quả kiểm tra khi ở Anh rất tốt, bệnh tình không quá nghiêm trọng, cẩn thận bồi bổ là được, anh vẫn có thể ở bên cô trọn đời, giữ kín bí mật. Bởi vậy anh mới nói với cô:"Sau này đi theo anh ba."
Xuống tàu rồi, tình thế chuyển biến nguy nan, anh bị giam lỏng trong viện, lại hy vọng Thẩm Hề ở lại Thượng Hải, lựa chọn từ bỏ anh như mấy lần trước đây, nhưng Thẩm Hề đã vượt nghìn trùng xa để đến.
Ngày ấy hàng mi cô đẫm sương tuyết, cô bất khóc trước mặt anh, căng thẳng c0i quần áo đã ướt đẫm, để chân trần lấp ló dưới làn váy, nhìn anh. Phó Đồng Văn xác định anh nhất định phải lấy cô, cũng vì vậy mà bắt đầu thu xếp...
Phó Đồng Văn ấn điếu thuốc vào gạt tàn:"Hai tháng nay, sức khỏe tôi không còn như trước. Nếu như tôi thật sự không qua khỏi, cô ấy, cha tôi và anh cả đều vẫn sống tiếp, chuyện Thẩm gia bị phơi bày, cô ấy phải làm sao để giữ mạng?"
Sau khi anh chết, Thẩm Hề ở lại vẫn là nữ quyến của cậu ba. Đến khi phân chia tài sản, để cướp sản nghiệp, anh cả chắc chắn sẽ nhổ tận gốc, bóc trần hoàn toàn thân thế Thẩm Hề, tìm chỗ sơ hở của cô. Lúc ấy không còn Phó Đồng Văn, ai ngăn cản được? Một khi bí mật bị cạch trần, hậu quả không thể lường nổi.
Những lời của Thẩm Hề đã cảnh tỉnh anh, cũng kéo anh khỏi cơn mê.
Phó Đồng Văn rất may mắn, cô có thể từ bỏ anh. Nhue cô đã nói:"Có thể đi đến đây, đã là kết quả đẹp nhất rồi."
Trước khi anh đổ bệnh nặng, trước khi cách mạng thất bại, trước khi anh không thể tiếp tục giấu kín chuyện nhà họ Thẩm thì vẫn chưa quá muộn. Bây giờ Thẩm Hề đi, là một cô gái không nơi nương tựa, không uy hiếp tới bất cứ ai, cũng không có ai để ý đến cô, là thời điểm tốt nhất.
Phó Đồng Văn không muốn nói tiếp, sai người làm đến Thiên Thụy Cư mua ít thức ăn, dùng bữa cùng Đàm Khánh Hạng trong phòng riêng.
Đến khi lên đèn đã có vài vị khách tới.
Đàm Khánh Hạng đứng bên cạnh, không yên tâm về sức khỏe của anh. Anh y hệt một người hóa trang diễn kịch, không nhìn ra cảm xúc thật sự, dường như những lời tâm sự ban ngày không tồn tại.
Sau khi khách về, anh tựa người bên cửa sổ nghe Tứ lang thăm mẹ trên sân khấu. Mắt đỏ ngầu.
Giấy phút tấm màn khép lai, anh nói một câu không liên quan tới vở kịch, giọng khàn khàn, người cũng mệt mỏi: "Những thứ đẹp đẽ thường mong manh, mây tía dễ tan kính dễ vỡ. Khánh Hạng, người sống lâu mới hiểu được câu này."